Lời chúa

au khi kêu gọi sám hối như lời mở đầu sứ mệnh công khai của mình « Hãy sám hối vì Nước Trời đã gần » (Mathêô 4,17), Chúa Giêsu đã giảng dạy các môn đệ và dân chúng với bài giảng gọi là « Bài giảng trên núi », hay là « Bát phúc » hoặc « Tám mối phúc thật. » Ngài bắt đầu với một lời phúc rất là quan trọng, vì có thể nói đó là chìa khóa để hiểu tất cả các phúc khác. « Phúc cho những ai có tâm hồn khó nghèo, vì Nước Trời là của họ. » Có khó nghèo trong tâm hồn thì mới có thể mở lòng đón nhận Thiên Chúa và tha nhân. Đón nhận Thiên Chúa để luôn mãi sống cho Ngài, trung thành với tình yêu của Ngài dù phải chịu sự bắt bớ, tù đày, tra tấn, khóc lóc vì niềm Tin. Đón nhận tha nhân để sống hiền lành hoà thuận với mọi người, đầy lòng thương xót người bất hạnh và mưu tìm sự công chính và lẽ công bằng để xây dựng cộng đoàn và xã hội. Nghèo khó như Chúa Kitô khó nghèo khi Ngài không đến với nhân loại trong « gác tía lầu son » mà được sinh hạ trong một chuồng chiên nơi thôn dã Bethléem, khi Ngài không « ăn trên ngồi trước » mà ngồi đồng bàn với người tội lỗi, hay khi Ngài không sống cho riêng mình, mà sống vì Chúa Cha và nhân loại. Vì thế, những ai sống lời phúc nầy thuộc về Nước Trời, nghĩa là thuộc về Chúa Kitô, ngay từ đời nầy.

Lời phúc nầy có ảnh hưởng đến Phanxicô thành Assisi đẻ hoán cải cuộc đời của ngài không ? Những người viết tiểu sử của Phanxicô không đề cập đến. Họ chỉ kể lại rằng : « Chàng thanh niên Phanxicô, con một thương gia giàu có, với đồng tiền mà anh tìm được nhờ giúp cha mình buôn bán, đã sống một đời sống nhàn hạ, thích tổ chức tiệc tùng để vui chơi với bạn bè. Điều anh ước muốn là trở thành một ky sĩ và một người quí tộc. » Nhưng trớ trêu thay, trên đuờng đường đi đến Rôma để gia nhập đoàn kỵ binh bảo vệ Đức Giáo Hoàng, Phanxicô ngả bệnh tại Spolète và đã nghe tiếng Chúa Kitô bảo Phanxicô phải trở về nguyên quán của mình. « Đới không như ước mơ. » Cha mẹ Phanxicô muốn Phanxicô lập gia đình, nhưng Phanxicô đã cảm nghiệm là cuộc sống ở trần gian chỉ là phù du và tạm bợ. Từ đó Phanxicô chỉ chọn Chúa Kitô là gia nghiệp đời mình và kết hôn với « Bà Nghèo Khó ». Lúc đó Phanxicô chỉ mới 23 tuổi.

Ơn Chúa đã hoán cải Phanxicô để Phanxicô sống khó nghèo theo tinh thần nghèo khó của Bát Phúc. Ngài không chỉ sống nghèo khó về mặt tinh thần để dâng hiến trọn đời ngài cho Chúa Kitô, mà còn sống nghèo khó cả về mặt vật chất. Khi thấy cha mình giận dữ vì Phanxicô không muốn tiếp tục sự nghiệp làm thương mại như cha mình, Phanxicô đã trả lại tất cả tiền bạc, trút bỏ quần áo trước mặt cha mình và nói : « Tôi sẽ đến với Chúa Kitô một cách trần truồng như thế nầy đây. » Đến với Chúa Kitô cách trần truồng, không một mảnh vải che thân, để Chúa KItô làm cho giàu có với ân sủng và tình yêu của Ngài. Quả thật, Phanxicô giờ đây đã trở nên giàu có trong ân sủng Chúa để trở thành vị thừa sai chuyên lo việc rao giảng Lời Chúa cho mọi người, kể cả lũ chim ngoài đồng. Ngài giàu có trong tình bác ái khi ngài làm người hành khất đi xin thức ăn, nhưng lại mang những gì xin được cho người nghèo. Ngài cũng giàu có khi có nhiều người đến với ngài và xin sống với ngài. Hội Dòng các « Anh Em Hèn Mọn » được Phanxicô thành lập năm 1209, và 12 năm sau (1221) là Hội Dòng Ba Phan Sinh. Đó là chưa kể Dòng Thánh Clara còn gọi là Dòng Các Bà Nghèo do Clara, ngời thiếu nữ mà Phanxicô đã ái mộ lúc còn niên thiếu, thành lập năm 1212. Như thế, dù Phanxicô không còn gia đình huyết tộc, nhưng giờ đây, Chúa cho Phanxicô có một đại gia đình với những người anh em cùng niềm tin và chí hướng.

Tinh thần và đời sống nghèo khó của Phanxicô đã gợi lại cho mọi người lời phúc mà Chúa Kitô đã huấn giáo khi xưa : « Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. » Một lời phúc làm đảo ngược nấc thang các giá trị và giúp cho mọi người hiểu đâu là giá trị của đời mình để từ đó trở nên hữu ích cho đồng loại. Nghèo khó để không lấy cái TÔI làm trung tâm điểm mà là Thiên Chúa và người anh em là hiện thân của Ngài. Nghèo khó để cho đi và dấn thân phục vụ hơn là qui tụ tất cả về mình, sống ích kỷ và hẹp hòi, trái tim thiếu vắng tình thương, bàn tay luôn khép lại và đôi mắt không còn thấy ai. Nghèo khó để thông cảm, đón nhận và chia sẻ với những ai sống trong cảnh lầm than hơn là bốc lột và chà đạp nhân phẫm của họ. Nghèo khó để nên giống Chúa Kitô khó nghèo và đầy lòng yêu thương. Ngài « vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân sống như người trần thế. Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự. » (Philipphê 2,6-8). Nghèo khó để được Chúa Kitô thương yêu như Ngài đã yêu thương Phanxicô đến độ đến với Phanxicô dưới hình một hài nhi trong một đêm giá lạnh khi Phanxicô mừng lễ Noël trong một thánh đường gần thành Greccio. Nhưng tình yêu của Chúa Kitô dành cho Phanxicô còn biều hiện cách mãnh liệt hơn khi Ngài in các thương tích của mình trên thân thể của Phanxicô ngày 17/9/1224, hai năm trước khi Phanxicô tạ thế vào ngày 3/10/1226.

Tám thế kỷ đã trôi qua kể từ khi Phanxicô từ giã cỏi đời nầy để về với Chúa Kitô. Dù vậy, tinh thần nghèo khó của ngài vẫn sống động vì đã có biết bao Kitô hữu đã bước theo ngài, dâng mình cho Chúa Kitô trong các Dòng tu mang tên Phanxicô, lấy tinh thần khó nghèo của ngài làm linh đạo cho đời mình. Ngay cả Đức Giáo Hoàng đương nhiệm cũng đã lấy tên Phanxicô để nói lên đường hướng mà ngài muốn dẫn dắt Giáo hội để Giáo hội luôn là « Giáo hội của người nghèo », Giáo hội sống nghèo vì « nếu anh em được lời lãi cả thế gian mà mất linh hồn thì nào được ích gì ? » (Mathêô 16,26). Tám thế kỹ đã trôi qua, nhưng tinh thần của Phanxicô vẫn không mai một, cụ  thể là bài hát « Kinh Hòa Bình » còn được gọi là « Lời cầu nguyện của thánh Phanxicô » vẫn vang vọng khắp cả thế gìới để nhắn nhủ mọi người hãy sống theo đó hầu xây dựng gia đình, xây dựng cộng đoàn, xây dựng xã hội và xây dựng chính mình.

« Lạy Chúa từ nhân ! Xin cho con biết mến yêu và phụng sự Chúa trong mọi người.

Lạy Chúa xin hãy dùng con như khí cụ bình an của Chúa

Ðể con đem yêu thương vào nơi oán thù, đem thứ tha vào nơi lăng nhục,

đem an hòa vào nơi tranh chấp, đem chân lý vào chốn lỗi lầm.

Ðể con đem tin kính vào nơi nghi nan, chiếu trông cậy vào nơi thất vọng.

Ðể con dọi ánh sáng vào nơi tối tăm, đem niềm vui đến chốn u sầu.

Lạy Chúa xin hãy dạy con :

Tìm an ủi người hơn được người ủi an,

Tìm hiểu biết người hơn được người hiểu biết,

Tìm yêu mến người hơn được người mến yêu.

Vì chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh,

Chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân,

Vì chính khi thứ tha là khi được tha thứ,

Chính lúc chết đi là khi vui sống muôn đời.

Ôi Thần Linh thánh ái xin mở rộng lòng con,

Xin thương ban xuống những ai lòng đầy thiện chí ƠN AN BÌNH.»

Lm. Gilbert Nguyễn Kim Sang, csf